Հովհաննես Թումանյան. նախագիծ

2023-2024 ուստարվա մշակում

Նկարագրությունը: Հովհաննես Թումանյանը հայ մշակութային, հասարակական կյանքում մեծ ներդրում ունեցած գրող ու գործիչ է: Թումանյանական ավանդույթը ոչ թե ինչ – որ առանձին դպրոց կամ հոսանք է, այլ օրգանական ամբողջությունը հայրենի գրականության լիարյուն ռեալիզմի և ամենախոր ժողովրդայնության սկզբունքների, որոնք ժամանակի ընթացքում փոխում են իրենց ձևերը, բայց էությամբ չեն կարող հնանալ կամ արժեզրկվել: Թումանյանի ստեղծագործությունները մեզ ուղեկցում են ողջ կյանքում՝ մանկությունից մինչև ծերություն, մանկական ոտանավորներից մինչև խոհափիլիսոփայական քառյակներ:

Փետրվարը հագեցած է թումանյանական տարբեր նախաձեռնություններով: Կրթահամալիրում իրականացվող տարաբնույթ նախագծերն էլ ավելի են հարստացնում գրողին նվիրված, նրա գործը հիշատակող ու շարունակ գնահատող, վերարժևորող միջոցառումների շարքը՝ թումանյանական շնչով լցնելով կրթական գործընթացը:

Նպատակը: Թումանյանի գործունեությանը ծանոթանալը, ստեղծագործություններն ընթերցելն ու վերընթերցելը, գրականության և կյանքի սերտ կապի գիտակցումը, մեծ գրողի և ազգային գործչի դասերն ու խորհուրդները քննարկելն ու յուրացնելը:

Խնդիրներն են՝

Հովհաննես Թումանյանի թողած գրական ժառանգության ուսումնասիրություն,
Գրողի ստեղծագործությունների ընթերցում, վերլուծում, քննարկում, հանրայնացում,
Թումանյանական օրերի նշանավորում,
Թումանյանի՝ հայ ազգային կյանքում ունեցած դերի ու նշանակության արժևորում,
Թումանյանը՝ գրականության տեսաբան և քննադատ,
Բանաստեղծի գեղագիտական հայացքների բացահայտում
Թումանյանի ստեղծագործության ուսումնասիրություն՝ որպես ազգային բանահյուսության կենդանի կրող,
Թումանյանի արվեստի, լեզվի յուրահատկությունների ուսումնասիրում, ժողովրդախոսակցական հայերենի հմայքի բացահայտում նրա ստեղծագործությունների միջոցով,
Թումանյան գրական երևույթի և մարդու համակողմանի բացահայտում:

Ժամանակացույցը: «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը, ըստ ուսումնական օրացույցի, փետրվարի սկզբից մինչ մարտի կեսերը (ամեն տարի տրվում է հստակ ժամանակահատված) տոնում է Թումանյանական օրերը: Նախագծերը, պայմանավորված ծավալով, այլ առանձնահատկություններով, կարող են ավելի երկար ժամանակահատված ընդգրկել: Սովորաբար նախագծային օրերին հատկացված ժամանակում ներառվում է նաև փետրվարի 19-ը, որը սովորողների հետ հնարավորինս բովանդակալից ենք դարձնում տարբեր նախաձեռնություններով: Հաջորդիվ շարունակվում են նախագծային աշխատանքները, հոդվածների թողարկումներ, վարպետության դասեր, կլոր սեղան-քննարկումների, մրցույթների կազմակերպում, ֆլեշմոբային ընթերցումներ և այլն:

Մասնակիցներ: Նախագծային աշխատանքներին մասնակցում են դասավանդողները, սովորողները, ծնողները և ընտանեկան դպրոցի այլ ներկայացուցիչներ, հյուրեր, հետաքրքրվողներ: Դասավանդողն առավելապես խորհրդատուի և աշխատանքները համակարգողի գործառույթներն է իրագործում, թեպետ կարող է նաև իր ակտիվ մասնակցությունն ունենալ` տեսանյութեր ու ռադիոնյութեր պատրաստելով կամ այլ գործունեությամբ:

Իրականացման ընթացքը

Նախագծերի քննարկում սովորողների հետ, առաջարկությունների գրանցում,
Նախագծի կազմում,
Ժամկետների, աշխատանքների ճշգրտում, մշակում (հարկ եղած դեպքում՝ աշխատանքի բաժանում),
Նախագծի իրականացում,
Նախագծերի լուսաբանում, ներկայացում կայքում, սովորողների և ուսուցչի բլոգներում:

Աշխատանքային ուղղությունները

Ընթերցանություն (անհատական, ընտանեկան, խմբային-բերանացի)
Ուսումնասիրություններ և ստեղծագործական աշխատանքներ
Թեմատիկ խաղ-մրցույթներ
Ֆլեշմոբային առաջադրանքների մշակում
Գրողին առնչվող քննարկումներ, բանավեճեր, հանդիպումներ
«Կլոր սեղան»-քննարկումներ
Վարպետության դասեր
Տեսադասեր
Բեմադրություններ
Աուդիո-, տեսա-, ռադիոնյութեր
Թումանյանական ճամփորդություններ, կրթական փոխանակումներ
Քաղաքային թափառումներ

Նախագծի իրականացումը՝ ըստ կրթական օղակների

Նախակրթարանների նախագծային գործունեությունը: Նախակրթարաններում այս օրերին ծանոթանում են Թումանյանի հետ, ընթերցանությանը ակտիվ մասնակցում են ընտանիքները: Թումանյանական հեքիաթներ են ընթերցվում, բեմադրվում: Երեխաներին հաճախակի տրվում են հարցեր, զարգացնում նրանց բանավոր խոսքը: Սխալ արտասանած բառերը շտկվում են, ոչ հայերեն բառերի հայերեն տարբերակն է մատուցվում, անընդհատ խոսելով՝ զարգացնում են բանավոր խոսքը, ստեղծագործելու, հորինելու կարողությունը, միմյանց զիջելու, լսելու կարողությունը, ցածր խոսելու ունակությունը։

Կրտսեր օղակի նախագծային գործունեությունը: Կրտսեր դասարաններում մայրենիի օրերին իրականացվող նախագծերի հիմնական խնդիրն է՝ սովորողի բանավոր ու գրավոր խոսքի, մեդիահմտությունների զարգացումը: Առաջին դասարանում այս շրջանը զուգորդվում է թումանյանական նախագծերի և բառուսուցման փուլի ավարտի հետ։ Որպես ստուգատեսային կետեր առանձնացվում են հետևյալները․

Սովորողների կողմից թումանյանական հեքիաթների հատվածաբար ընթերցում
Թումանյանական լեզվի յուրացում, անծանոթ բառերի բացատրություն
Թումանյանական լեզվով նոր հեքիաթի ստեղծում
Սովորող — սովորեցնող համագործակցային աշխատանքների իրականացում

Աշխատանքները հրապարակվում են սովորողների անհատական-դասարանական բլոգներում:

Միջին օղակի նախագծային գործունեությունը:

Միջին օղակում թումանյանական օրերը նշանավորվում են անհատական, ընտանեկան, ընթերցումներով, ասմունքով, քաղաքային թափառումներով, ճամփորդություններով, քննարկումներով, ներկայացումներով և այլ նախաձեռնություններով: Ուսումնասիրվում են Թումանյանի կենսագրությունը, հայրենի բնաշխարհը՝ որպես գրողի ստեղծագործական ներշնչանքի աղբյուր, ուսումնառությունը, ազգային-հասարակական գործունեությունը, Թումանյանը՝ որպես թարգմանիչ, լեզվական արվեստը, Թումանյանի գրական տեսակների համակարգը՝ բանաստեղծություն, քառյակ, պոեմ, բալլադ, պատմվածք, նորավեպ, հեքիաթ, հուշագրություն և այլն: Նախագծի ավարտին արված աշխատանքները հավաքվում, ամփոփվում, հրապարակվում են դասավանդողի բլոգում, ենթակայքում, այլ մեդիահարթակներում:

Ավագ օղակի նախագծային գործունեությունը:

Ավագ օղակում նախագծային այս օրերին ընթերցում են Թումանյանի արձակն ու պոեզիան, Թումանյանի ու Թումանյանին առնչվող հոդվածները: Կազմակերպվում են քաղաքային թափառումներ, ճամփորդություններ, ներկայացումներ, կլոր-սեղաններ, տարաբնույթ քննարկումներ: Նախագծի ավարտին արված աշխատանքները հավաքվում են, ամփոփվում, հրապարակվում դասավանդողի բլոգում, ենթակայքում, այլ մեդիահարթակներում:

Քոլեջի նախագծային գործունեությունը:

Քոլեջում ընթերցում են Թումանյան, այցելում գրողի տուն-թանգարան: Գրական խոսքի ակումբը կազմակերպում է տոնական քննարկում: Նախագծի ավարտին արված աշխատանքները հավաքվում են, ամփոփվում, հրապարակվում դասավանդողի բլոգում, ենթակայքում, այլ մեդիահարթակներում:

Նախագծի բովանդակությունը․

Կենսագրությունը

Հեքիաթները՝